Papirus - roślina do wszystkiego

Papirus - jeden z symboli starożytnego Egiptu był wykorzystywany głownie przez skrybów, by zapisywać na wyrobionych z niego arkuszy królewskie dekrety i służył dokumentowaniu podatków i zbiorów. Jednak roślina ta miała dla Egipcjan szereg innych zastosowań...

Gdzie można było zdobyć papirus?

Papirus, a właściwie cibora papirusowa, to roślina rosnąca przede wszystkim w środowisku bagiennym delty Nilu, skąd była przez Egipcjan pozyskiwana. Trójkątne łodygi papirusu, o grubości ludzkiego ramienia i wysokości sięgającej do 4 metrów zakończone są liśćmi, które tworzą szeroką koronę rośliny.

Zbiory

Rozpoczynały się, gdy łodygi były dość wysokie, ale ciągle można je było odpowiednio wygiąć. Papirus był ścinany przez wykwalifikowanych robotników, którzy zostawiali korzeń rośliny, by w przyszłości mogła odrosnąć. Praca na bagnach była niebezpieczna ze względu na zwierzęta: kobry, krokodyle i hipopotamy, żyjące wśród papirusowych łodyg. Ścięte łodygi wiązano w pęki i przewożono na grzbietach osłów lub wołów, do rzemieślników.

Papirusowe łodzie

Drzew w Egipcie nie było, a drewno sprowadzane z innych krajów służyło budowie potężnych okrętów. Dlatego też z braku lepszego materiału do budowy łodzi, pływających po Nilu wykorzystywano splecione wiązki papirusu - giętkie i lekkie, a więc idealne do modelowania kształtu łodzi i pływania po wodzie. Żagle i olinowanie plecione było z łodyg tejże rośliny.

Odporny papier - arkusze papirusu

By wykonać nadający się do pisania arkusz papirusu najpierw z rośliny zdejmowano korę, następnie rdzeń rośliny cięto na cieniutkie paski, które miażdżono młotkami. Wąskie paski moczono w wodzie, dla nadania im miękkości i kładziono dwie warstwy - drugą prostopadle do pierwszej, co zwiększało odporność. Następnie arkusz obficie nawilżano i zbijano ze sobą obie warstwy młotkiem. W tenże sposób soki roślinne papirusu sklejały ze sobą poszczególne elementy. Aby arkusz nadawał się do zapisania wystarczyło zaczekać, aż papirus wyschnie. Zalety takiego papieru niełatwo przecenić: był miękki, zwijał się, nie rozdzierając się przy tym, nie wchłaniał i nie rozmazywał atramentu i można było go naprawdę długo przechowywać. Mimo jednak wszystkich zalet ze względu na długość i pracochłonność procesu wyrobu takich arkuszy był nad wyraz kosztowny. Dlatego też zapisywano na nich jedynie teksty ogromnej wagi. Wytrzymałość papirusu pozwoliła archeologom na odnalezienie arkuszy sprzed wielu tysięcy lat.

Pozostałe zastosowania

Suchą łodygę cibory papirusowej dawało się łatwo zapalić, więc służyła jako rozpałka w wielu domostwach, które niekiedy były również zbudowane z tego samego materiału. Rdzeń, czyli serce rośliny, można było wykorzystać jako knot do lampy. Z kory można było wypleść użyteczne kosze, maty, biodrowe przepaski, klatki, czy sita. Co prawda ostrymi liśćmi nie można było nakarmić zwierząt, ale młode pędy można było ugotować, lub dodać do sałatki, a rdzeń pieczono w piecu. Papirus był też inspiracją egipskich artystów. Kamieniarze rzeźbili wspaniałe kolumny w pałacowych świątyniach, lub grobowcach, nadając im kształt papirusowych łodyg. A malarze i rzeźbiarze równie często ukazywali piękno tej jakże użytecznej rośliny. Papirus był także symbolem - i to nie byle jakim , bo symbolem młodości. Młodości i radości. Składano go w świątyniach jako ofiarę dla bogów, zachwyconych stworzeniem tej wspaniałej rośliny, która pozwoliła przetrwać wielu pokoleniom Egipcjan, mieszkających w papirusowych chatach, wyposażonych w meble z papirusu i posługującymi się różnymi drobiazgami z papirusu właśnie.