Rok czterech cesarzy

Mianem roku czterech cesarzy określa się jedno z najbardziej burzliwych lat w historii Rzymu, a konkretnie rok 69 Anno Domini. Otóż w tym jednym roku Rzym miał aż czterech cesarzy, co najlepiej opisuje niestabilność ówczesnego imperium.

Jeszcze w roku 68 obalono Nerona, a pretorianie obwołali nowym cesarzem przywódcę antynerońskiej rebelii, Galbę. Galba jednak nie zdążył zbyt długo panować - w owych czasach sojusznik mógł w każdej chwili zmienić się we wroga, a wróg w sojusznika. Właśnie ten pierwszy przypadek miał miejsce w wypadku Galby - obalił go dawny poplecznik, Oton. Ten zaczął reformować imperium, aby wszystkie armie oddały mu posłuszeństwo. Niestety, nie wszyscy się na to zgodzili.

Już dwa tygodnie przed zamachem Otona niejaki Witeliusz, dowódca legionów w Germanii, został obwołany cesarzem. Ów wódz ruszył ze swoimi wojskami na południe by obalić konkurenta. Doszło potem między nimi do wielkiej bitwy pod Bedriacum, 14 kwietnia. Wtedy Witeliusz zwyciężył i zmusił Otona do odwrotu. Pokonany nie umiał znieść porażki i popełnił samobójstwo. W połowie lipca Witeliusz wkroczył do Rzymu i został oficjalnie cezarem.

Nie był to jednak koniec zmagań tego kuriozalnego dla Imperium roku. Otóż już 1 lipca (więc przed oficjalnym wkroczeniem Witeliusza do Rzymu!) legiony w Egipcie uznały, że nie podoba im się ani jeden wódz, ani drugi. Ponieważ nie widzieli na oczy ani jednego, ani drugiego, nie wiadomo co nimi pokierowało (pewnie przekonanie w postaci podwyższenia żołdu - jak nie wiadomo, o co chodzi, to wiadomo że chodzi o pieniądze) i uznali, że mają lepszego cezara. Tytuł ten nadali dowódcy Wespazjanowi, który kończył pacyfikowanie powstania żydowskiego w Palestynie.

Wespazjan rozkazał szybkie opanowanie sytuacji i wysłał do Italii dwóch swoich dowódców - Mucjanusza i Antoniusza Primusa. Mucjanusz wyruszył z Syrii i wkrótce dołączył do tego drugiego na Bałkanach, po czym oboje ruszyli na zachód. 24 października spotkali wojska Witeliusza - o ironio - pod Bedriacum, tym samym w którym ostatnio Witeliusz zwyciężył. Panujący cesarz uznał, że jest to dobry dla niego znak, jednak mocno się przeliczył. Tym razem to on przegrał i zmuszony był wycofać się do Rzymu.

Wkrótce legiony Wespazjana ruszyły na sam Rzym, który opanowali w grudniu, a dnia 22 grudnia zakończyli żywot Witeliusza. Tym samym Wespazjan został ostatnim i oficjalnym cezarem tego roku, gdyż już wszystkie wojska uznawały jego supremację. Zakończył on tym samym ten bezprecedensowy rok i wojnę domową, która wybuchła po śmierci Nerona.

Niby w tym roku nie ma nic niezwykłego w historii Rzymu, jednak doskonale obrazuje on destabilizację polityczną, jaka zapanowała w czasach tzw. Pax Romana. Mimo, że były to czasy pozornego pokoju, w rzeczywistości obfitowały one w liczne wojny domowe pomiędzy regionalnymi dowódcami legionów, do tego stopnia liczne, że potrafił mieć miejsce jeden rok, w którym panowało czterech cesarzy.