Wątek: Mitologia homerycka, a hezjodowska

[Kalontas]

Czasami gdy czytam dzieła Homera, a te opierające się na hezjodowskiej wizji świata (czyli większość) miewam wrażenie, że to są dwie różne mitologie. Oczywiście podstawy są te same, ale jest to mniej więcej jak z mitologią grecką i rzymską - jest kilka fundamentalnych różnic. Np. u Homera, Helios zdaje się zlewać ze swoim ojcem w jedną postać, Atena narodziła się bez matki, a Ares czy Hebe bez ojca, natomiast Afrodyta jest córką Zeusa i Dione. Dla odmiany Hezjod twierdzi, że Hyperion to ojciec Heliosa, Atena miała matkę, Metydę, a Ares i Hebe są dziećmi Zeusa i Hery, podczas gdy Afrodyta zrodziła się z morskiej piany, która powstała po wrzuceniu do morza odciętych genitalii Uranosa.
Pojawia się więc problem - którą wersję mitologii brać pod uwagę? Oczywiście, należy wymieniać obie wersje, bo Iliada i Odyseja były dla Greków niczym Biblia, a wersja Hezjoda była częściej uznawana za prawdziwą. Problem jest jednak czasem dość fundamentalny i można się głęboko zastanowić - który z dwóch wielkich mitografów paplał od rzeczy, a któremu przyznać rację?

Pomimo, że wersja homerowska jest mniej popularna na poziomie religijnym (ale bardziej na literackim), należy się też pewna rehabilitacja dla ślepego barda - prawdopodobnie jego wersja swoimi korzeniami sięga do epoki mykeńskiej, kiedy mitologia, jaką znamy dopiero się kształtowała.

[MaciekZ]

No cóż. Mój ateistyczny pogląd na świat każe mi powiedzieć że obaj paplali od rzeczy . Tak naprawdę należałoby zadać pytanie "W co wierzyli Grecy?" Zapewne jedni byli pod wpływem tekstów Homera, a inni Hezjoda i obie wersje, choć w wielu miejscach sprzeczne miały swoich zwolenników. Tak jak dzisiaj, mimo iż wielu ludzi uważa się za chrześcijan, to istnieje wiele odłamów, różniących się dogmatami, czy interpretacją Biblii.

[Kalontas]

Mój wychowany na chrześcijaństwie światopogląd też każe mi powiedzieć, że obaj - pod względem "prawdziwości" - paplali od rzeczy, jednak jeśli któregoś z nich można uznać za "prawdziwą mitologię", a drugiego za podróbkę, to którego?

[KazuaR]

Mi się wydaje, że Homer tak "wkręcał" mity, by pasowały do jego opowieści. Więc jak przez to patrzeć, to on podrabiał.

[MaciekZ]

Jeśli jeden wzorował się na drugim zmieniając pewne szczegóły, (bo wątpię by niezależnie obaj wymyślili takie same mitologie z drobnymi różnicami), to trzeba by się spytać: "Który żył wcześniej?" Podobno już w starożytności były spory na ten temat, więc pewnie nigdy się nie dowiemy. Podejrzewam że jeśli chodzi o wierzenia starożytnych greków, to czerpali oni i z Homera i z Hezjoda. Więc "prawdziwa mitologia" pewnie czerpie z obu. Ale to tylko moje domysły, nie poparte żadnymi dowodami.

[Kalontas]

Ja nie sądzę, aby któryś z nich wymyślił całość mitologii. Obaj po prostu dokonali syntezy mitów z całej Grecji. Sam byłem świadkiem tego, że niektóre z tych opowieści do dziś są żywe wśród lokalnych ludzi, mimo że wiara w bogów olimpijskich upadła - sam usłyszałem od starego Greka opowieść o tym, jak Projtos uciekał przed Cyklopami naokoło miasta, przez co oni usypali mury wokół Tirynsu. Takich opowieści próżno szukać u któregokolwiek z klasyków - jest to prosty dowód, że ludzie naprawdę w to wierzyli, a nie że Homer czy Hezjod byli w pełni autorami tego zbioru.

[Petros]

Raczej mało można znaleźć informacji w dziełach Hezjoda i Homera. Zajęli się oni tylko częścią mitologii, a nie całością. Hezjod jako pierwszy dokonał spisu bogów i herosów wg pokoleń, a Homer przedstawił losy wojny trojańskiej, oraz powrotu Odyseusza do Itaki. Nie wiem skąd takie pytanie, który pisał prawdę? Myślę, że obaj wzorowali się na różnych opowieściach przekazywanych ustnie, więc to też zależy od kręgu w jakim się wychowywali. Jak się coś przekazuje ustnie to zazwyczaj część informacji się zaciera, a część dodaje, stąd tyle różnic między wersjami mitów. Poza tym zauważ, że dla Hezjoda było ważne przedstawienie więzi łączących danych bogów, a dla Homera opowiedzenie tylko jednego zagadnienia. Być może dlatego Homer pomija kwestię rodzicielstwa niektórych bogów, bo nie ma to dla niego aż tak dużego znaczenia.

[Kalontas]

Homer nie tyle pomija niektórych rodziców, co wręcz podaje sprzeczne z Hezjodem informacje.
Swoją drogą zastanawia mnie, co Hezjoda tak zafascynowało w genealogii.

[MaciekZ]

Może interesowała go ewolucja bogów?

[Petros]

Homer nie tyle pomija niektórych rodziców, co wręcz podaje sprzeczne z Hezjodem informacje.

Tak jak pisałem, jest wiele wersji danych mitów, wynikającego z przekazu ustnego.

[Thor]

Pytanie się która wersja - homerowska czy hezjodowska - jest prawdziwa, jest równie celowe jak pies ganiający za własnym ogonem. Obaj pletli trzy po trzy jakieś opowieści dziwnej treści, tyle że jeden plótł swoją bajkę, a drugi swoją.

[Kalontas]

Nie do końca "jeden swoją, a drugi swoją", bo w sumie mieli opisywać jedną i tą samą mitologię.

[Thor]

No to co? Powiedz to dajmy na to Egipcjanom którzy co miasto mieli innego demiurga. To nie zmienia tego że to jedna mitologia.

[Kasander]

Mitologia grecka (a może nie tylko grecka) ma to do siebie, że pojawia się w niej wiele sprzecznych ze sobą "informacji" i człowiek nie wiadomo jak by się nie starał to i tak nie da rady tego wszystkiego ze sobą pogodzić. Zarówno Hezjod jak i Homer mówili to co usłyszeli od kogoś innego, więc dochodzi jeszcze efekt plotki, czyli pojawianie się przekształceń w związku z niedoskonałym sposobem przekazywania informacji.